Dolar nowozelandzki
Oficjalna waluta Nowej Zelandii oraz terytoriów zależnych od Nowej
Zelandii, względnie stowarzyszonych z NZ: Niue, Tokelau i Wysp Cooka, a
także antarktycznej dependencji Rossa, do której Nowa Zelandia rości
pretensje (zawieszone na czas obowiązywania Traktatu Antarktycznego) i
brytyjskiej kolonii Pitcairn. Wprowadzony 10 czerwca 1967, nowozelandzki
dolar dzieli się na 100 centów i zastąpił w obiegu nowozelandzkiego
funta, który dzielił się na 20 szylingów i 240 pensów. Skrót waluty:
NZD. Normalnie używa się oznaczenia $, ale gdy konieczne jest uniknięcie
możliwości pomyłki, używane jest oznaczenie NZ$ lub potoczna nazwa
"kiwi".
Monety
Pierwotnie (w 1967 r.) wprowadzono do obiegu 6 monet o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów. Monety o nominałach 1 i 2 centa zostały wycofane z obiegu 30 kwietnia 1990. 11 lutego 1991 wprowadzono do obiegu monety o nominałach 1 i 2 $. W listopadzie 2004 nowozelandzki bank centralny ogłosił konsultacje w sprawie wycofania z obiegu monet o nominale 5 centów, decyzja o wycofaniu została podjęta w marcu 2005. Wraz z wycofaniem z obiegu monet 5 centowych zostaną wprowadzone nowe, mniejsze monety o nominałach 10, 20 i 50 centów: nowe monety pojawiły się w obiegu 31 lipca 2006, obecne monety centowe zostały wycofane z obiegu 31 października 2006, ale zachowały swoją wartość nominalną i będą mogły być wymieniane przez nieograniczony czas w siedzibie Reserve Bank of New Zealand.
Na awersie monet umieszczany jest profil obecnie panującej królowej Elżbiety II. Dotychczas używane były trzy wzory profilu królowej: młoda do 1985 r., starsza w koronie w latach 1986-1998 i najstarsza od 1999 r. do teraz.
W listopadzie 1990 r., dla uczczenia 150. rocznicy europejskiego osadnictwa na Nowej Zelandii, wprowadzono do obiegu nową monetę o nominale 20 centów. Na rewersie tej monety w miejsce poprzednio widniejącego tam kiwi umieszczono maoryską rzeźbioną figurę, zwaną w języku maoryskim pukaki. Wzór ten został zachowany na monecie 20-centowej po 2006 r.
Monety o nominale 10 centów z 1967 i 1969 r. miały na rewersie dodatkowo napis "one shilling". Od 1970 r. zrezygnowano z niego.
Banknoty
Oryginalnie wprowadzono do obiegu 6 banknotów o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 100 $. W tym czasie nie istniał banknot 50 $, został on wprowadzony do obiegu dopiero w 1983 r. 16 kwietnia 1993 wycofano z obiegu banknoty o nominałach 1 i 2 $. Od 1999 r. banknoty drukowane są na podłożu polimerowym.
Ciekawostki
Monety
Pierwotnie (w 1967 r.) wprowadzono do obiegu 6 monet o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów. Monety o nominałach 1 i 2 centa zostały wycofane z obiegu 30 kwietnia 1990. 11 lutego 1991 wprowadzono do obiegu monety o nominałach 1 i 2 $. W listopadzie 2004 nowozelandzki bank centralny ogłosił konsultacje w sprawie wycofania z obiegu monet o nominale 5 centów, decyzja o wycofaniu została podjęta w marcu 2005. Wraz z wycofaniem z obiegu monet 5 centowych zostaną wprowadzone nowe, mniejsze monety o nominałach 10, 20 i 50 centów: nowe monety pojawiły się w obiegu 31 lipca 2006, obecne monety centowe zostały wycofane z obiegu 31 października 2006, ale zachowały swoją wartość nominalną i będą mogły być wymieniane przez nieograniczony czas w siedzibie Reserve Bank of New Zealand.
Na awersie monet umieszczany jest profil obecnie panującej królowej Elżbiety II. Dotychczas używane były trzy wzory profilu królowej: młoda do 1985 r., starsza w koronie w latach 1986-1998 i najstarsza od 1999 r. do teraz.
W listopadzie 1990 r., dla uczczenia 150. rocznicy europejskiego osadnictwa na Nowej Zelandii, wprowadzono do obiegu nową monetę o nominale 20 centów. Na rewersie tej monety w miejsce poprzednio widniejącego tam kiwi umieszczono maoryską rzeźbioną figurę, zwaną w języku maoryskim pukaki. Wzór ten został zachowany na monecie 20-centowej po 2006 r.
Monety o nominale 10 centów z 1967 i 1969 r. miały na rewersie dodatkowo napis "one shilling". Od 1970 r. zrezygnowano z niego.
 |
| Banknot - Twenty dollars |
Banknoty
Oryginalnie wprowadzono do obiegu 6 banknotów o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 100 $. W tym czasie nie istniał banknot 50 $, został on wprowadzony do obiegu dopiero w 1983 r. 16 kwietnia 1993 wycofano z obiegu banknoty o nominałach 1 i 2 $. Od 1999 r. banknoty drukowane są na podłożu polimerowym.
Ciekawostki
- Nowa Zelandia długo przygotowywała się do wymiany pieniędzy (od 1959 r.), częścią procesu konsultacji był wybór nazwy nowego pieniądza. Jedną z najdziwniejszych propozycji był zeal (od nazwy kraju, ale mający też znaczenie w ang. "zapał, gorliwość").
- Mimo wycofania z obiegu monet 1-, 2- i 5-centowych, ceny nie muszą być wielokrotnością 10 centów. W przypadku płacenia gotówką sumę praktycznie zawsze zaokrągla się do najbliższej całkowitej wielokrotności 10 centów (1, 2, 3 i 4 centa do zera, a 6, 7, 8 i 9 centa do 10 centów), polityka zaokrąglania cen kończących się na 5 centów nie jest jednolita, w szczególności kontrowersyjną decyzję podjęła nowozelandzka poczta, która zdecydowała się na zaokrąglanie w górę swoich cen, w tym cen krajowych znaczków pocztowych kosztujących 45 centów, co faktycznie oznaczało, że płacący gotówką płacą za list krajowy zwykły o 5 centów więcej (obecnie opłata została podniesiona do 50 centów). Płacący innymi środkami (czekiem, kartą płatniczą, przelewem itp.) zawsze płacą dokładną sumę, bez zaokrąglania.
- Do wymiany pieniądza w 1967 r. nowozelandzkie funty były również walutą Samoa Zachodniego (obecnie Samoa), będącego do 1962 r. terytorium zależnym od Nowej Zelandii. Wymiana pieniądza była okazją do wprowadzenia własnej, samoańskiej waluty.
- Stare pieniądze oparte na funcie zostały wycofane w 1967 r., ale niektóre monety można było przez wiele lat spotkać w obiegu. Były to monety o nominale 6 pensów (równowartość 5 centów) i 1 florena, czyli 2 szylingów (równowartość 20 centów), miały one identyczne wymiary i masę, jak ich dziesiętne odpowiedniki. Przed 2006 rokiem w obiegu pojawiały się też prawie identyczne monety australijskie i singapurskie o niskich nominałach.
Super wpis. Pozdrawiam
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawie napisane. Jestem pod wielkim wrażaniem.
OdpowiedzUsuń