# Pies Pawłowa biegający po forexie albo ślinotok wysokiego (zgubnego) procentu

Odruch warunkowy

Odruch warunkowy (ang. conditioned response) - nabyta reakcja organizmu. Odruch warunkowy klasyczny powstaje podczas życia osobnika na bazie odruchu bezwarunkowego. Występuje dopiero po analizie danego bodźca przez ośrodek kojarzenia w mózgowiu, głównie w pniu mózgu. Powstawanie odruchów warunkowych wynika z powtarzalności pewnych sytuacji oraz integracyjnej funkcji mózgowia, które korzystając z danych przekazywanych przez różne zmysły może postrzegać otoczenie wieloaspektowo. Wprawdzie bodźcem powodującym wydzielanie śliny jest obecność w pysku pokarmu, lecz podczas jedzenia pies widzi otoczenie, widzi pokarm (jego formę), czuje zapach i rejestruje wiele innych cech sytuacji. Każdy z tych elementów może stać się bodźcem warunkowym i wywoływać ślinienie, o ile pies będzie głodny.

Schemat powstawania klasycznego odruchu warunkowego

• Stan pierwotny. Odruch warunkowy powstaje na bazie odruchu bezwarunkowego.

Bodźcem pierwotnym (bezwarunkowym) jest kontakt pokarmu ze śluzówką jamy gębowej - bezwarunkowa reakcja wydzielania śliny

• Powstawanie klasycznego odruchu warunkowego

1 etap. Bodziec bezwarunkowy (pokarm) + bodziec obojętny np. dzwonek - wydzielanie śliny. Niniejsza sytuacja zostaje wielokrotnie powtórzona. 2 etap. Dzwonek - dotychczasowy bodziec obojętny, towarzyszący karmieniu - wydzielanie śliny. Dzwonek nabył właściwości bodźca bezwarunkowego, mimo że w niczym nie przypomina pokarmu.

Badania nad odruchami warunkowym

Odruch warunkowy klasyczny został odkryty przez rosyjskiego fizjologa Iwana Pawłowa w 1904 roku. Na początku 1928 r. Jerzy Konorski oraz Stefan Miller zauważyli istnienie odrębnego typu odruchów - nazwali je odruchami warunkowymi instrumentalnymi. Odruchy warunkowe instrumentalne mogą powstawać na bazie odruchów bezwarunkowych (chodzi głównie o odruchy propriocepcyjne, służące do utrzymania prawidłowej postawy ciała a więc odruchy zachodzące z wykorzystaniem wrzecionek mięśniowych i receptorów stawowych) ale niekoniecznie. Ponieważ skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych mogą mieć również charakter wolicjonalny, odruchy instrumentalne mogą więc powstawać przez powtarzanie i automatyzację zachowań wolicjonalnych, przynoszących organizmowi jakieś korzyści. Głównymi ośrodkami koordynacji odruchów instrumentalnych są móżdżek oraz międzymózgowie (w szczególności podwzgórze) oraz kora mózgowa.

Schemat powstawania odruchu warunkowego instrumentalnego

A. Odruch instrumentalny oparty na odruchu bezwarunkowym

1 etap. Przy pomocy specjalnej uprzęży podnosimy psu łapę i w tym momencie dmuchamy mu w ucho + brzęczyk jako bodziec obojętny - po skojarzeniu pies aktywnie prostuje łapę (nie pozwala jej zgiąć).

2 etap. Brzęczyk - wyprost kończyny

B. Odruch instrumentalny typowo wolicjonalny

Głodny szczur po włożeniu do klatki Skinnera podejmuje działania orientacyjne i odkrywa dźwignię, po której naciśnięciu, w pojemniku pojawia się kulka pokarmu (porcja wody). Po skojarzeniu tych faktów szczur, ilekroć jest głodny/spragniony naciska dźwignię.

Przykłady

Wydzielanie śliny pod wpływem zapachu jedzenia (odruch klasyczny)

Za Wikipedią: Odruch warunkowy

W celu lepsze rozpoznania tematu proponuję doczytać:

Warunkowanie

Warunkowanie, powstawanie odruchów warunkowych - prowadzona w warunkach laboratoryjnych (zubożonych), oparta na naturalnej właściwości uczenia się eksperymentalna metoda badania centralnego układu nerwowego, jego funkcjonalnych właściwości, połączeń i dróg nerwowych, mechanizmów sterowania zachowaniem i funkcjonowaniem organów wewnętrznych. Jak ważne dla przeżycia organizmu jest w naturalnym środowisku uczenie się, może uświadomić doświadczenie białych badaczy Australii, dla których często jedynym ratunkiem okazywało się spotkanie miejscowych Aborygenów, którzy chociaż nie chodzili do szkoły świetnie wiedzieli jak zdobyć żywność i wodę.

Rozróżnia się dwa rodzaje warunkowania: warunkowanie klasyczne oraz warunkowanie instrumentalne. Ich sens biologiczny i różnicę najłatwiej przedstawić na zachowaniu się kury i psa. Mała kura (kurczak) ma wrodzony odruch dziobania małych obiektów na ziemi. Początkowo dziobie co popadnie (generalizacja), jednak skojarzenie wyglądu obiektu dziobanego z jego smakiem ogranicza liczbę obiektów dziobanych (różnicowanie). Później kura ma już takie doświadczenie, że wie, co warto dziobać, czasami dla ciekawości dziobnie, a nawet połknie jakieś nowe znalezisko (w żołądku kury są kamienie, które pomagają w trawieniu). Kura chcąc jeść, wykonuje instrumentalne ruchy dziobania w stosunku do wyuczonych warunkowo obiektów.

Zachowanie (reakcje ruchowe) związane ze zdobywaniem pokarmu, poszukiwaniem wody, poznawaniem terenu, szukaniem partnera, ucieczką, to typowe, istniejące w naturze reakcje, będące przykładem warunkowania instrumentalnego.

U psa pokarm po dostaniu się do jamy gębowej wywołuje odruch bezwarunkowy wydzielania śliny, dotykając tylnej części podniebienia - odruch połykania a następnie wydzielanie soków żołądkowych. Łatwo zauważyć, że inne właściwości będzie miał suchy proszek mięsny, ten sam proszek zmieszany z wodą, surowe mięso, a jeszcze inne właściwości chleb. W żołądku innej ilości soków potrzeba do trawienia mięsa a innej do trawienia pokarmów mącznych. Jeśli pies zacznie się ślinić odpowiednio silnie już na widok suchego proszku, to będzie mógł go szybciej i sprawniej przełknąć, natomiast w żołądku szybciej zacznie się trawienie. Rodzaj pokarmu organizm rozpoznaje kojarząc jego obraz ze smakiem, a później z rodzajem związków organicznych pojawiających się w jelitach, krwiobiegu i układzie limfatycznym. Większe lub mniejsze ślinienie się i wydzielanie soków żołądkowych już na widok różnego rodzaju pokarmu jest przykładem naturalnego warunkowania klasycznego.

Reakcje związane z warunkowaniem instrumentalnym pozwalają zwierzęciu dostosować się do warunków panujących w otoczeniu, a reakcje klasyczne pozwalają dostosować jego wnętrze głównie za pośrednictwem autonomicznego układu nerwowego. W naturalnym środowisku bodźców jest bardzo dużo i trudno stwierdzić, jaką naturę ma takie czy inne zachowanie, natomiast w laboratorium jest to możliwe.

Między oboma warunkowaniami istnieje jeszcze jedna różnica, dobrze widoczna w czasie eksperymentów, mianowicie bodziec warunkowy klasyczny jest bezpośrednim sygnałem bodźca bezwarunkowego i jego wystąpienie wywołuje takie objawy jak sam bodziec bezwarunkowy. W przypadku warunkowania instrumentalnego bodziec warunkowy nie ma tej właściwości, jest zwykle sygnałem, że teraz można wykonać określony ruch, aby móc w dalszej kolejności uzyskać wzmocnienie. W tym ujęciu, bardzo odpowiednim dla odruchów instrumentalnych jest określenie odruchy przygotowawcze stosowane przez Konorskiego.

Mówiąc o warunkowaniu zwykle przyjmuje się za oczywistość i rzadko wspomina o tym, że podstawą wszelkiego warunkowania jest tzw. napęd. Jako napęd należy rozumieć zmiany w układzie nerwowym pojawiające się pod wpływem wewnętrznych zmian w organizmie lub na jego zewnątrz sprawiające, że zwierzę szuka pokarmu, wody, schronienia itd. W doświadczalnych warunkach przed np. warunkowaniem pokarmowym zwierzę nie dostaje jedzenia po to, aby po wprowadzeniu do klatki eksperymentalnej aktywnie podjęło jej eksplorację w poszukiwaniu pokarmu. Jeśli zwierzę trafiając do klatki będzie miało zaspokojone wszystkie swoje potrzeby to z eksperymentu nic nie wyjdzie - zamiast eksplorować otoczenie, pójdzie spać.

Za Wikipedią: Warunkowanie

Warunkowanie klasyczne

Warunkowanie klasyczne lub warunkowanie pawłowowskie a odkąd J. Konorski i S. Miller odkryli warunkowanie instrumentalne (II typu) stosuje się także nazwę warunkowanie I typu. Eksperymenty nad warunkowaniem przeprowadził jako pierwszy l. P. Pawłow. Stwierdził on, że podanie psu pokarmu do pyska wywołuje u niego wydzielanie śliny. Reakcję tę Pawłow nazwał odruchem lub reakcją bezwarunkową, ponieważ występuje ona bez uczenia się, w sposób niezmienny, utrwalony dziedzicznie; pokarm zaś jest bezwarunkowym bodźcem dla tej reakcji. Dzięki warunkowaniu klasycznemu można uzyskać reakcję wydzielania śliny na dowolny sygnał obojętny, wystarczy tylko regularnie go powtarzać w towarzystwie bodźca bezwarunkowego.

Przykład: jeśli bezpośrednio przed podaniem psu pokarmu zadzwoni dzwonek, to po kilku próbach na sam dźwięk dzwonka pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał u psa reakcji ślinienia, a więc nauczył się on, że bodziec, który zawsze pojawia się przed jedzeniem, jest sygnałem karmienia. Tego typu bodziec (sygnał) Pawłow nazwał bodźcem warunkowym, a efekt wywołany przez niego (tu: wydzielanie śliny) - reakcją warunkową lub odruchem warunkowym. Odruch taki wytwarza się dzięki wielokrotnemu kojarzeniu się bodźca (np. dźwięku dzwonka) z podawaniem pokarmu, co Pawłow określił jako wzmocnienie bodźca warunkowego. Warunkowanie jest najskuteczniejsze wtedy gdy czas upływający między bodźcem warunkowym a bezwarunkowym nie jest zbyt duży (do 0,5 s), przy większych odstępach warunkowanie trwa dłużej lub wcale nie zachodzi.

Na Zachodzie za warunkowanie klasyczne uważa się wszelkie warunkowania przeprowadzane wg schematu bodziec - reakcja. Wprawdzie gdzieniegdzie delikatnie wspomina się, że chodzi o reakcje emocjonalne lub reakcje w oparciu o układ nerwowy autonomiczny, jednak opis samych eksperymentów jest pomijany i w związku z tym trudno określić o jaką reakcję tak naprawdę chodzi. Jest to istotne, bowiem należy pamiętać, że odruchy bezwarunkowe zachodzą na poziomie rdzenia kręgowego natomiast odruchy warunkowe wymagają udziału mózgu i często świadomie kontrolowanych mięśni, co jest już istotą odruchów instrumentalnych.

Za Wikipedią: Warunkowanie klasyczne

Wszystko co wyżej przetrawione? To teraz dochodzimy do Forexu:

Warunkowanie instrumentalne

Warunkowanie instrumentalne zwane także warunkowaniem sprawczym. Jest to forma uczenia się, która polega na modyfikowaniu frekwencji pojawiania się jakiegoś zachowania poprzez jego nagradzanie lub karanie. Pierwszymi badaczami warunkowania instrumentalnego byli Jerzy Konorski oraz Stefan Miller, lecz najbardziej znanymi badaczami byli F. B. Skinner, Edward Thorndike, Edward Tolman.

Za Wikipedią: Warunkowanie instrumentalne

Na forexie odpowiednikami kary i nagrody są zysk i strata "wypłacane" przez brokera.

Wzmocnienie (behawioryzm)

Wzmocnienie, wzmocnienie pozytywne, wzmocnienie dodatnie to sytuacja (np. wyjście z klatki) lub bodziec pojawiający się w odruchu warunkowym klasycznym po bodźcu warunkowym, a w odruchu instrumentalnym po wymaganej w eksperymencie reakcji organizmu. Efektem wzmocnienia pozytywnego jest powstanie i podtrzymanie wyuczonej reakcji w odpowiedzi na bodźce warunkowe, rzadziej jej intensyfikacja (w fizjologicznym zakresie).

Warunkowanie klasyczne

W warunkowaniu klasycznym wzmocnienie jest identyczne z bodźcem bezwarunkowym. Pies będzie się ślinił na widok zapalanej lampki pod warunkiem, że wcześniej przez pewien czas (długość tego okresu jest cechą indywidualną) będzie otrzymywał pokarm zaraz po jej zapaleniu. Aby ślinienie z czasem nie zanikło, przynajmniej od czasu do czasu, musi być wzmacniane faktycznym podaniem pokarmu. W tego typu warunkowaniu to eksperymentator decyduje o ilości i rozkładzie wzmocnień. 

Warunkowanie instrumentalne

W warunkowaniu instrumentalnym wzmocnienie (np. podawany pokarm) podtrzymuje (utrwala) reakcję pozwalającą uzyskać efekt oczekiwany przez organizm. W warunkach eksperymentalnych wzmocnienie zwykle podtrzymuje nawyk naciskania dźwigni w klatce Skinnera. O liczbie naciśnięć dźwigni decydują takie czynniki jak:

• poziom napędu (np. głodu) - im większy, tym większa liczba reakcji
• wielkość otrzymywanych porcji - im większe porcje, tym mniej reakcji
• długość sesji badawczej - reakcji zaspokajających jakąś potrzebę na początku sesji zwykle jest więcej, później następuje ich spadek, przy długiej sesji można ponownie obserwować ich wzrost
• ewentualne utrudnienia wprowadzane przez eksperymentatora - np. jeśli eksperymentator zmniejszy porcje i utrudni dostęp do dźwigni, zwierzę może się zniechęcić i zwykle wykona mniej reakcji (np. zje mniej niż normalnie).

Aby w ciągu sesji eksperymentalnej uzyskać więcej reakcji oraz podtrzymać aktywność zwierzęcia przez cały czas, zamiast rozkładu ciągłego (typu reakcja - wzmocnienie w stosunku 1:1) stosuje się różnego typu zmienne rozkłady wzmocnień. Najczęściej są to rozkłady o stałym odstępie czasu - wzmocnienie następuje np. co dwie minuty (bez względu na liczbę naciśnięć) albo o stałej proporcji, wtedy wzmocnienie następuje np. co piątą reakcję. Mimo prostej reguły, z punktu widzenia zwierzęcia są to zwykle rozkłady losowe, z powtarzającymi się maksimami reakcji w pobliżu spodziewanego wzmocnienia.

Za Wikipedią: Wzmocnienie (behawioryzm)

Klatka Skinnera

Klatka Skinnera (ang. Skinner box) - urządzenie w formie skrzynki czy komory, którym Burrhus Frederic Skinner badał procesy warunkowania. Istnieje praktycznie nieskończona liczba możliwych wariantów skrzynki, jednak podstawowy schemat jest bardzo prosty: manipulandum (element "obsługiwany" przez badane zwierzę: guzik, dźwignia, przycisk, itp.) oraz przyrząd dostarczający wzmocnień (np. podajnik jedzenia). Dodatkowymi elementami mogą być projektory do prezentacji bodźców wzrokowych, czy też głośniki do prezentacji bodźców słuchowych.

"Istotą" klatki Skinnera była zastosowana w niej automatyka. Wykorzystanie przekaźników telefonicznych oraz liczników pozwalało prowadzić równolegle kilka eksperymentów z warunkowania instrumentalnego przy minimalnej obsłudze. Klatki Skinnera w różnych wariantach od wielu lat są produkowane bez mała seryjnie i powszechnie stosowane w większości laboratoriów zajmujących się badaniem mózgu.

Za Wikipedią: Klatka Skinnera

Klatka forexu

W przypadku forexu klatka Skinera skonstruowana jest w postaci platformy transakcyjnej wyposażonej w dźwignię "buy" i "sell". Wzmocnienia tak pozytywne jak i negatywne aplikowane są przez zmiany stanu konta. Dodatkowo stosuje się bodźce wzrokowe i słuchowe.

Forexowca za pomocą tzw. analizy technicznej jest bardzo łatwo "przyuczyć" do klikania po dowolnej serii znaków graficznych. Ogromne zasługi w tym względzie oddają brokerom wszelkiego rodzaju forexowe "szkoły".

Co ciekawe forexowcy bardzo dobrze przyjmują dominację warunkowania negatywnego. Mimo, że zwykle straty przewyższają zyski klikają z niezwykłą ochotą całymi latami. Wystarczy podawać wzmocnienia pozytywne i negatywne w sposób nieregularny. Co istotne dla brokerów jednocześnie taki mix wzmocnień prowadzi do maksymalizacji liczby kliknięć czyli maksymalizacji zysków organizatora forexowej gry.

Taka sobie ciekawostka na poprawienie humoru:

Ekonomia żetonowa

Ekonomia żetonowa - forma psychoterapii polegająca na stosowaniu wzmocnień w formie przyznawania pacjentowi żetonów za określone zachowania, które może potem wymienić na określone upominki czy jedzenie. Taka forma terapii jest często stosowana w szpitalach psychiatrycznych w celu nakłonienia pacjentów do określonych działań.

Za Wikipedią: Ekonomia żetonowa

Kasyno odmianą szpitala psychiatrycznego? Forex też? Czy można zrobić z człowieka wariata karząc go lub nagradzając w sposób nieprzewidywalny za identyczne zachowania?

Mechanizm - obietnica wysokich zysków

Sposób na "odebranie rozumu" potencjalnej ofierze jest niezmienny od setek lat. Polega na obiecywaniu "wielkich pieniędzy" praktycznie z niczego. Obiecywane są gigantyczne stopy zwrotu, które na rzeczywistym rynku nie mają szans zaistnieć:
Procent składany czyli składanie (pochwała) ludzkiej głupoty - Lof der zotheid

Jeśli "ślinicie się" słysząc ofertę osiągnięcia kosmicznie wysokich zysków z niczego przy "minimalnym" ryzyku to forex jest prawie idealnym miejscem na "ślinotok".